Contemporary Social Theory: From Functionalism to Structuralism
ئەم کۆرسە پێشکەوتووە لێکۆڵینەوە لە پەرەسەندنی تیۆریی کۆمەڵایەتی ڕەخنەیی دەکات لە ناوەڕاستی سەدەی بیستەمەوە تاوەکو نوێترین دووبارەبوونەوەکانی. وەک کۆرسێکی کۆتایی بۆ قوتابیانی کۆمەڵناسی، پێشتر بنەمایەکی بەهێزی لە تیۆریی کلاسیک و مۆدێرندا (لەوانەش ئەرکباوەڕی، کارلێکباوەڕی هێمایی، و بنەماکانی پاش-پێکهاتەباوەڕی) گریمانە دەکات. خاڵی دەستپێکمان ڕەخنەی بنەڕەتی قوتابخانەی فرانکفۆرتە لە سەرمایەداری، کولتوور، و ژیریی ئامرازی. لەوێوە، پەرەسەندنی ئەم پڕۆژە ڕەخنەییە بەدواداچوون دەکەین لە ڕێگەی هەوڵەکانی هابەرماس بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی ژیریی پەیوەندیدار، و پاشان بۆ تیۆرییەکانی بایۆپۆلەتیک و نێکرۆپۆلەتیک کە دەسەڵاتی دەوڵەت لەسەر ژیان و مردن شیدەکەنەوە. نیوەی دووەمی خولەکە هەڵسەنگاندن دەکات بۆ ئەوەی چۆن ئەم چوارچێوانەی دەسەڵات و ڕەخنە دەتوانرێت بەکاربهێنرێن بۆ تێگەیشتن لە لۆژیکی نیولیبرالیزم، سیاسەتی سۆز (emotion)، و ئاڵنگارییە قووڵەکانی ئەنترۆپۆسین (Anthropocene). ئەمە کۆرسێکی پڕ خوێندنەوەیە کە داوای بەشداری چالاک و توێژینەوەی ئەکادیمی سەربەخۆ دەکات.
II. ئامانجەکانی فێربوون
دوای تەواوکردنی ئەم کۆرسە بە سەرکەوتوویی، خوێندکاران دەتوانن:- گفتوگۆ سەرەکییەکانی تیۆریی ڕەخنەیی و پەرەسەندنەکانی دواتری کۆبکەنەوە و ڕەخنەی لێبگرن.
- سەبارەت بە گفتوگۆ سەرەکییەکانی دەوروبەری بایۆپاوەر، نیولیبرالیزم، کاریگەری (affect)، و قەیرانی ژینگەیی ڕێگە بدۆزنەوە و بە ڕوونی بیانخەنەڕوو.
- چەمکە تیۆرییە پێشکەوتووەکان (بۆ نموونە، کرداری پەیوەندیدار، نێکرۆپۆلەتیک، ژیریی نیولیبرالی، ئەنترۆپۆسین) بۆ کێشە کۆمەڵایەتییە ئاڵۆزەکان بەکاربهێنن.
- توێژینەوەی ئەکادیمی سەربەخۆ ئەنجام بدەن کە گفتوگۆیەکی تیۆریی ڕەسەن سەبارەت بە پرسێکی هاوچەرخ بخاتەڕوو.
- گفتوگۆی ئەکادیمی ئاست بەرز و هاوڕێیانە سەرکردایەتی و ئاسانکاری بکەن.
تواناکانی فیکری و شیکاری
- کۆکردنەوەی ڕەخنەیی و هەڵسەنگاندنی نەریتە تیۆرییە سەرەکییەکان (قوتابخانەی فرانکفۆرت، هابەرماس، فۆکۆ، ئەگامبێن، مێمبێ، هتد.).
- شیکردنەوەی بەراوردکاری چوارچێوە تیۆرییەکان (بایۆپاوەر، نیولیبرالیزم، تیۆریی کاریگەری، ماتێریاڵیزمی نوێ، ئەنترۆپۆسین).
- جێبەجێکردنی تیۆریی پوخت بۆ پرسە کۆمەڵایەتی، سیاسی، و کولتوورییەکانی جیهانی ڕاستەقینە.
- بیرکردنەوەی نێوان پسپۆڕییەکان، بەستنەوەی کۆمەڵناسی بە فەلسەفە، سیاسەت، و توێژینەوە ژینگەییەکانەوە.
تواناکانی توێژینەوە و زانستی
- توێژینەوەی ئەکادیمی سەربەربەخۆ کە دەبێتە هۆی گفتوگۆی تیۆریی ڕەسەن.
- شیکردنەوەی دەقی کارە تیۆرییە قورس و ئاڵۆزەکان.
- نووسینی ئەکادیمی لە شێوەی وتاری سیمینار، وتار، و تاقیکردنەوە.
- دروستکردنی گفتوگۆ—پەرەپێدانی ڕەخنە و بەرگریی باش ڕێکخراو لە پێگەی تیۆرییەکان.
تواناکانی پەیوەندی و گفتوگۆ
- سەرکردایەتیکردنی سیمینار: ئاسانکاریکردنی گفتوگۆی هاوڕێیانە لە ئاستێکی ئەکادیمی بەرزدا.
- تواناکانی پێشکەشکردن: پێشکەشکردنی سیمیناری ڕەخنەیی کە تەنها پوختەکردنەوە تێدەپەڕێنێت و تێڕوانینی ڕەسەن پێشکەش دەکات.
- فێربوونی هاوبەش: کارکردن لە گرووپدا بۆ شیکردنەوە و خستنەڕووی گفتوگۆ تیۆرییەکان.
- گوتاری ئەکادیمی پێشکەوتوو: بەشداریکردن لە گفتوگۆی ئاگادار، ڕێزلێگیراو، و ڕەخنەیی.
تواناکانی پیشەیی و گواستراوە
- تواناکانی چارەسەرکردنی کێشە لە ڕێگەی جێبەجێکردنی تیۆری بۆ قەیرانە کۆمەڵایەتییە هاوچەرخەکان (نیولیبرالیزم، ئاڵنگارییە ژینگەییەکان، چوارچێوەی پاش-کۆلۆنیالیزم).
- بیرکردنەوەی ڕەنگدانەوەیی (reflexive thinking) سەبارەت بە زانین، دەسەڵات، و پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکان.
- بەشداریکردن لە پرسە جیهانییە ئاڵۆزەکان، وەک توندوتیژی دەوڵەت، نایەکسانی، و گۆڕانی کەشوهەوا.
- توانای خۆگونجاندن و نەرمی فیکری لە مامەڵەکردن لەگەڵ پارادایمە تیۆرییە جیاوازەکاندا.
پەیوەندی بە کۆمەڵگەوە
- خولەکە خوێندکاران بە تێڕوانینی ڕەخنەیی (بایۆپۆلەتیک، نێکرۆپۆلەتیک، ژیریی نیولیبرالی، تیۆریی کاریگەری، توێژینەوەکانی ئەنترۆپۆسین) پڕچەک دەکات بۆ شیکردنەوەی ئاڵنگارییە هاوچەرخەکان وەک دەسەڵاتی دەوڵەت، نایەکسانی، میراتە کۆلۆنیالییەکان، قەیرانی ژینگەیی، و سیاسەتە کولتوورییەکان.
- بە کارلێککردن لەگەڵ تیۆرییەکانی ناسینەوە، سۆز، و ڕەخنەی کۆمەڵایەتی، خوێندکاران ئامراز بەدەست دەهێنن بۆ لێکدانەوە و وەڵامدانەوەی خەباتەکانی جیهانی ڕاستەقینە—لە مافەکانی مرۆڤ و سیاسەتی ناسنامەوە تاوەکو گۆڕانی کەشوهەوا و حوکمڕانی جیهانی.
- جەختکردنەوە لەسەر پرسە گشتییەکان (چاودێری، کۆچ، نادڵنیایی، دادپەروەری ژینگەیی) وادەکات زانستی تیۆری پەیوەندی کۆمەڵایەتی هەبێت و بۆ ژیانی کۆمەڵگە و شارستانی گونجاو بێت.
پەیوەندی بە بازاڕی کارەوە
- خوێندکاران توانای گواستراوە پەرەپێدەدەن کە لە بوارە پیشەییەکانی جیاوازدا بەهاداریان هەیە:
- سیاسەت و حوکمڕانی: تێگەیشتن لەوەی چۆن دەسەڵات، کردەوەکانی دەوڵەت، و چاکسازییە نیولیبرالییەکان شێوەی حوکمڕانی و کارگێڕی گشتی دەدەن.
- کۆمەڵگەی مەدەنی و ڕێکخراوە ناحکومییەکان (NGOs): جێبەجێکردنی تیۆرییەکانی ناسینەوە، کاریگەری، و دەسەڵات بۆ داکۆکیکردن، کاری مافەکانی مرۆڤ، و ڕێکخستنی جەماوەری.
- پیشەسازییەکانی ڕاگەیاندن و کولتووری: شیکردنەوەی کولتوور، گوتار، و ئایدیۆلۆژیا لە ڕۆژنامەگەری، بڵاوکردنەوە، یان ڕەخنەی کولتووریدا.
- توێژینەوە و ڕاوێژکاری: بەرهەمهێنانی شیکاری ڕەخنەیی ئاست بەرز بۆ سەنتەرەکانی توێژینەوە، ناوەندە توێژینەوەییەکان، و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان.
- خولەکە بیرکردنەوەی ڕەخنەیی، نووسینی شیکاری، و چارەسەرکردنی کێشە پەرەپێدەدات—تواناکانێک کە لە بازاڕی کاردا داواکارییان لەسەرە، بە تایبەتی لەو ڕۆڵانەی کە پێویستیان بە شیکردنەوەی سیاسەت، توێژینەوەی کۆمەڵایەتی، پەروەردە، و پەیوەندییەکانە.
- سەرنج خستنە سەر ئەنترۆپۆسین و سیاسەتی ژینگەیی لەگەڵ کەرتە نوێیەکانی وەک سیاسەتی ژینگەیی، ڕاوێژکاریی بەردەوامی، و داکۆکیکردن لە کەشوهەوا دەگونجێت، کە ئامرازی فیکری بە دەرچووان دەدات بۆ بەشداریکردن لە ئاڵنگارییە جیهانییە بەپەلەکاندا.